Kluizenaars wonen doorgaans op afgelegen plekken, waar ze de rust vinden om hun hele leven aan God te wijden. Maar in Geleen staat de Sint-Janskluis midden in het drukke stadsgewoel. Althans nu, toen het gebouwtje in 1699 werd gebouwd zal dat anders geweest zijn. Al stond de Geleense kluis altijd op een kruising wegen aan de rand van de dorpskern van Oud-Geleen.

De eerste tientallen jaren deed het gebouwtje ook geen dienst als kluis, maar als ziekenhuis. Vanwege de toen heersende pestepidemie liet gravin Maria-Dorothea von Dietrichstein-von Salm (1667 – 1732) van Geleen een lazaret oprichten. Met een beetje goede wil zou je de Kluis de oudste voorloper van het huidige Zuyderlandziekenhuis in Geleen kunnen noemen.

Vanaf 1722 werd het met toestemming van de toenmalige bisschop van Roermond een echte kluis en woonden er met tussenpozen meer dan vijftien kluizenaars. Tussendoor bood de Kluis ook onderdak aan een kleermakersgezin, aan schoenmakers, aan een herbergier en aan een ‘brikkebekker’ (steenbakker) met zijn gezin. De oudst bekende kluizenaar was broeder Gerlach. Zijn naam wordt in 1726 vermeld. De laatste kluizenaar van Geleen was broeder Antonius. Hij overleed in 1912. Daarna kreeg de Kluis diverse bestemmingen, zoals kapel, noodkerk voor de nieuwe parochie ‘Kluis’ en verkennershonk. Tijdens de Tweede Wereldoorlog lagen er etenswaren opgeslagen.

In 1985 werd de kluis grondig gerestaureerd. Sindsdien is het gebouw weer ingericht als kapel. Af en toe worden er vieringen gehouden, maar ook bijvoorbeeld exposities. De Kluis is eigendom van de gemeente Sittard-Geleen en wordt beheerd door de Stichting Sint-Janskluis.

De Geleense kluis is een rechthoekig, driezijdig gesloten gebouw van baksteen met mergelbanden (speklagen) en met een dakruiter. Aan de noordkant is het een kapel, aan de andere zijde bestaat het uit een kelder met een woonvertrek erboven. Beide helften zijn gescheiden door een gang.